حالت مطالعه

معرفی داور

قانونگذار در ماده های ۴۵۴ الی ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی به بحث داور و ارجاع امر به داوری پرداخته است. مطابق با این مواد و تبصره های قانونی طرفین دعوا می‌توانند با ارائه دادخواست معرفی داور، شخصیتی حقیقی یا حقوقی را به عنوان داور پرونده خود به دادگاه مربوطه معرفی نمایند.

انتخاب داور در دعاوی محاسن مختلفی دارد از جمله این که باعث سرعت گرفتن فرآیند رسیدگی به پرونده می‌شود.

داور کیست؟

داور شخص دارای انصاف و عادلی است که در نزاع و اختلاف میان دو طرف جهت حکمیت تعیین می‌شود. در معنای حقوقی داوری یعنی رفع خصومت و دعوا توسط شخصی عادل به غیر از قاضی و بدون نیاز به تشریفات رسمی.

با توجه به زیاد بودن حجم پرونده های قضایی، امروزه ارجاع امر به داور به یکی از روش های متداول در مراجع قضایی تبدیل شده است. زیرا با این روش مشکلات و اختلافات میان اصحاب دعوا سریع‌تر حل می‌شود.

البته نکته مهم این که تمام دعاوی قابل ارجاع به داور نیستند. به عبارت دیگر قانونگذار تنها گروه های محدودی از دعاوی را برای ارجاع به داوری معین کرده و تشخیص دقیق آن را به قاضی دادگاه محول نموده است.

دادخواست معرفی داور برای چه دعاوی کاربرد دارد؟

همانطور که در پاراگراف قبل گفته شد، ارجاع دعوا به داور تنها در مواردی خاص امکان پذیر است. اصحاب دعوا نیز تا زمانی که قاضی دادگاه پرونده مربوطه را به داور ارجاع نداده و این مسئله را به ایشان ابلاغ نکرده باشد، قادر به تقدیم دادخواست معرفی داور نخواهند بود.

در ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده :«هرگاه ضمن رسیدگی مسائلی کشف شود که مربوط به وقوع جرمی باشد و در رای داور موثر بوده و تفکیک جهات مدنی از جزایی ممکن نباشد و همچنین در صورتی که دعوا مربوط به نکاح یا طلاق یا نسب بوده و رفع اختلاف در امری که رجوع به داوری شده متوقف بر رسیدگی به اصل نکاح یا طلاق یا نسب باشد، رسیدگی داوران تا صدور حکم نهایی از دادگاه صلاحیتدار نسبت به امر جزایی یا نکاح یا طلاق یا نسب متوقف می‌گردد».

از این ماده قانونی نتیجه می‌شود که برخی از دعاوی مانند اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب و … از این امر استثنا هستند.

علاوه بر موارد گفته شده که جزء دعاوی حقوقی محسوب می‌شوند، رسیدگی به دعاوی کیفری نیز خارج از صلاحیت داوری بوده و باید در دادگاه صالح طرح و رسیدگی شوند.

تعیین و معرفی داور چه شرایطی دارد؟

شرایط تعیین داور در اصل به دو گروه تقسیم می‌شوند؛

🔸 شرایط طرفین دعوا

🔸 شرایط داور

البته شاید بتوان موضوع و نوع دعوا را نیز یکی از شرایط به حساب آورد زیرا همانطور که گفته شد تمام دعاوی قابل ارجاع به داوری نیستند و تنها در صورتی این امر ممکن است که، موضوع دعوا خارج از استثنائات ذکر شده در ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی باشد.

شرایط طرفین دعوا برای تعیین داور

در رابطه با شرایط طرفین دعوا برای معرفی داور در ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی چنین بیان شده است :«کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می‌توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه ها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند».

با این حساب طرفین دعوا تنها در صورت داشتن اهلیت و همچنین تراضی و توافق قادر به استفاده از دادخواست معرفی داور خواهند بود. در غیر این صورت تعیین داور بر عهده دادگاه و یا شخص ثالث قرار خواهد گرفت.

شرایط داور

و اما در رابطه با شرایط داور در ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده :«دادگاه نمی‌تواند اشخاص زیر را به سمت داوری معین کند مگر با تراضی طرفین:

🔹 کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد.

🔹 کسانی که در دعوا ذی‌نفع باشند.

🔹 کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.

🔹 کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می‌باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد.

🔹 کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.

🔹 کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.

🔹 کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند.

🔹 کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان.

* برای دانلود رایگان نمونه فرم معرفی داور به صورت word روی دریافت فایل کلیک کنید و آن را دریافت کنید. *

** فرم های مرتبط: