دعوای الزام به تحویل ملک ⚖️

دعوای الزام به تحویل ملک

الزام به تحویل ملک / الزام به تحویل مبیع

دعاوی ملکی یکی از پیچیده‌ترین و هزینه‌برترین انواع دعاوی در محاکم کشور هستند. این دعاوی نیازمند آگاهی دقیق از مقررات حقوقی و شرایط لازم برای طرح آن‌ها است. یکی از شایع‌ترین دعاوی ملکی، دعوی الزام به تحویل ملک است که می‌تواند در مورد املاک قولنامه‌ای و سنددار مطرح شود.

الزام به تحویل ملک به این معناست که فروشنده موظف به تحویل ملک به خریدار در موعد مقرر است. اما در بسیاری از موارد، فروشنده از انجام این تعهد سر باز می‌زند، به‌خصوص زمانی که ارزش ملک در فاصله بین معامله و تحویل رسمی افزایش یافته باشد. در چنین شرایطی، فروشنده ممکن است تصور کند که می‌تواند ملک خود را به قیمت بالاتری بفروشد و از انجام تعهدات خود امتناع می‌ورزد. در این وضعیت، خریدار حق دارد دعوی الزام به تحویل ملک را مطرح کند تا ملک خریداری شده خود را تحویل بگیرد.

این مقاله به بررسی شرایط و نحوه طرح دعوی الزام به تحویل ملک، مدارک مورد نیاز و هزینه‌های مربوط به آن در مورد املاک قولنامه‌ای و سنددار می‌پردازد. همچنین، نمونه‌هایی از رای الزام به تسلیم ملک مشاع و دادخواست الزام به تحویل ملک نیز ارائه خواهد شد تا خوانندگان با نحوه عملیاتی کردن این دعاوی آشنا شوند.

تحویل مبیع یعنی چه

یکی از پربحث ترین و پرچالش ترین دعاوی قضایی مربوط به تحویل مبیع است.
فرض کنید فردی ملک خود را فروخته و موظف است آن را در زمان مشخصی به خریدار تحویل دهد، اما به هر دلیلی از انجام این تعهد خودداری می‌کند. ممکن است فروشنده تصور کند که می‌تواند ملک را با قیمت بالاتری بفروشد و به همین دلیل از تحویل ملک به خریدار امتناع می‌ورزد. در چنین شرایطی، خریدار می‌تواند دعوای الزام به تحویل مبیع را مطرح کند و ملک خریداری‌شده را از فروشنده مطالبه نماید.

تحویل مبیع به معنای انتقال ملک خریداری‌شده از فروشنده به خریدار است. در صورتی که امکان تحویل و انتقال وجود داشته باشد، فروشنده ملزم به انجام آن است. اگر فروشنده از تحویل ملک خودداری کند یا ملک از بین رفته باشد، موظف به پرداخت قیمت روز ملک به خریدار خواهد بود. در صورتی که امکان تحویل ملک به دلیل فقدان اختیار فروشنده وجود نداشته باشد، قرارداد فسخ می‌شود و فروشنده ملزم به بازگرداندن مبلغ قرارداد است.

در خصوص دعوای الزام به تحویل مبیع، اختلاف نظرهایی در محاکم وجود دارد. به‌طور معمول، خریدار باید ابتدا دادخواستی برای تنظیم سند رسمی ملک مطرح کند و پس از تنظیم سند، دعوای الزام به تحویل ملک را پیگیری نماید. بدون داشتن سند رسمی، دعوای الزام به تحویل مبیع در دادگاه پذیرفته نخواهد شد.

هزینه دادرسی برای دادخواست الزام به تحویل ملک بر اساس قیمت منطقه‌ای و معاملاتی ملک تعیین می‌شود. اگر ملک مورد اختلاف در دعوای الزام به تحویل، مالک رسمی نداشته باشد و به نام افراد دیگری باشد، دعوا باید به طرفیت تمامی ایادی قبلی مطرح گردد. اشتباه در تعیین خوانده می‌تواند منجر به رد دعوا و یا عدم استماع آن شود که به ضرر خواهان خواهد بود.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای الزام به تحویل ملک، دادگاه حوزه محل وقوع ملک است. تقدیم دادخواست الزام به تحویل مبیع غیرمنقول می‌تواند به‌تنهایی مطرح شود و نیازی به طرح همزمان با دیگر دعاوی مانند الزام به اخذ پایان‌کار ساختمان یا تعهدات قراردادی ندارد.

دعوای الزام به تحویل ملک / دعوای الزام به تحویل مبیع

در محاکم حقوقی، دعاوی ملکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین موارد هستند که هزینه‌ها و زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهند. یکی از شایع‌ترین این دعاوی، دعوی الزام به تحویل ملک است که می‌تواند در مورد املاک سنددار و املاک قولنامه‌ای مطرح شود.

دعوی الزام به تحویل ملک هنگامی مطرح می‌شود که فردی ملکی را به دیگری فروخته یا به روش‌های دیگری مالکیت آن را منتقل کرده است، اما پس از انتقال از تسلیم و تحویل ملک به خریدار یا انتقال‌گیرنده خودداری می‌کند. در این صورت، خریدار یا فرد انتقال‌گیرنده می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست، الزام فروشنده یا انتقال‌دهنده را به تحویل ملک درخواست کند.

این دعوی نه تنها در مورد فروش املاک بلکه در موارد اجاره نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال، اگر فردی ملکی را اجاره داده و از تحویل آن به مستاجر خودداری کند، مستاجر می‌تواند دعوی تحویل و تسلیم ملک را مطرح نماید. در این موارد، عنوان دعوی و دادخواست معمولاً “تحویل و تسلیم عین مستاجره” خواهد بود.

برای طرح دعوی الزام به تحویل ملک، شرایط و نحوه خاصی وجود دارد که باید رعایت شود. ابتدا باید خریدار یا انتقال‌گیرنده از طریق تنظیم سند رسمی مالکیت خود را تثبیت کند. سپس می‌تواند دعوی الزام به تحویل ملک را مطرح نماید. بدون داشتن سند رسمی، این دعوی در دادگاه پذیرفته نخواهد شد.

مدارک لازم برای طرح دعوی شامل سند رسمی ملک، قرارداد بیع یا اجاره، و سایر اسناد مرتبط است. هزینه دادرسی نیز بر اساس قیمت منطقه‌ای و معاملاتی ملک تعیین می‌شود. در مواردی که ملک مورد اختلاف مالک رسمی نداشته باشد و به نام افراد دیگری باشد، دعوا باید به طرفیت تمامی ایادی قبلی مطرح گردد.

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای الزام به تحویل ملک، دادگاه حوزه محل وقوع ملک است. تقدیم دادخواست الزام به تحویل مبیع غیرمنقول می‌تواند به‌تنهایی مطرح شود و نیازی به طرح همزمان با دیگر دعاوی مانند الزام به اخذ پایان‌کار ساختمان یا تعهدات قراردادی ندارد.

نمونه دادخواست الزام به تحویل مبیع

هرچند توصیه می‌شود که افرادی که قصد طرح دعوا را دارند، با کمک وکیل یا متخصص حقوقی، دادخواست خود را تنظیم کنند، اما برخی افراد به طور شخصی نیز ممکن است دادخواست خود را تدوین کنند. در این بخش، یک نمونه دادخواست الزام به تحویل ملک ارائه شده است:

دانلود نمونه دادخواست الزام به تحویل ملک

نکات مهم در دعوی الزام به تحویل ملک

• در مبایعه نامه تاریخ تحویل را ذکر کنید تا فروشنده تحت هر شرایطی ملزم به تحویل ملک باشد و اگر به هر دلیلی اینکار را انجام ندادید ابتدا در مرحله اول سعی کنید با مذاکره ، یک زمان را جهت تحویل ملک تعیین کنید . اگر موفق نشدید ، یک اظهارنامه تنظیم کنید و مدت زمان ۲۰ تا ۳۰ روز برای تحویل تعیین کنید و با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی برای فروشنده ارسال کنید. پس از پایان مدت زمان تعیین شده و عدم تخلیه و تحویل مورد معامله، دادخواستی مبنی بر تحویل ملک ، تسلیم مراجع قضایی نمایید.
• مشاوران املاک دقت کنید صحبت های شفاهی ، قبل ، حین و بعد از جلسه ، فاقد اعتبار و ارزش و تنها مبایعه نامه تعیین کننده شرایط است .
• بحث تحویل ملک را جدی بگیرید و تاریخ تعیین کنید و برای جلوگیری از اختلافات میان خریدار و فروشنده ، امکانات و شرایط موجود را با دقت و با حوصله شرح دهید که آپارتمان دارای کف سرامیک، کابینت ممبران، هود و گاز با برند، کولر گازی با برند و … است.
• تک تک لوازم موجود در آپارتمان را لیست کنید و به امضای طرفین برسانید و حتما مشخصات و برند لوازم برقی و متریالی که استفاده شده را قید کنید.

سپاس که کمک می کنید چهره خوبی از مشاورین املاک در جامعه ترسیم کنیم.

شرایط دعوای الزام به تحویل ملک

برای موفقیت در هر دعوای حقوقی، از جمله دعوی الزام به تحویل ملک، رعایت شرایط خاصی ضروری است که در قوانین آیین دادرسی مدنی و قوانین ماهوی تعیین شده‌اند. در غیر این صورت، احتمال شکست خواهان در دعوا زیاد است. این شرایط به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: شرایط عمومی و شرایط اختصاصی.

⚖️ شرایط عمومی دعوی الزام به تحویل ملک

شرایط عمومی دعوی الزام به تحویل ملک، مواردی هستند که در تمامی دعاوی حقوقی باید رعایت شوند و این دعوا نیز از این قاعده مستثنی نیست. برخی از مهم‌ترین شرایط عمومی شامل موارد زیر است:

• ذی‌نفع بودن خواهان: خواهان باید دارای نفع مستقیم و قانونی در دعوا باشد.
• اهلیت قانونی: خواهان باید دارای اهلیت قانونی برای طرح دعوا باشد.
• عدم رسیدگی در دادگاه دیگر: دعوا نباید در دادگاه دیگری در حال رسیدگی باشد.
• صلاحیت ذاتی و محلی دادگاه: دعوا باید در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به آن را دارد، طرح شود.

⚖️ شرایط اختصاصی دعوی الزام به تحویل ملک

شرایط اختصاصی، مواردی هستند که به طور خاص در دعوی الزام به تحویل ملک باید رعایت شوند و ارتباطی با سایر دعاوی، حتی دعاوی ملکی دیگر ندارند. این شرایط عبارتند از:

• انتقال قانونی مالکیت: ملک باید به‌طور قانونی به انتقال‌گیرنده منتقل شده باشد. به عنوان مثال، اگر ملک از طریق قمار یا شرط‌بندی منتقل شده باشد، به دلیل نامشروع بودن این روش‌ها در قوانین کشور، دعوی الزام به تحویل ملک در این موارد پذیرفته نمی‌شود.
• تعهد به تحویل و فرا رسیدن موعد تسلیم: انتقال‌دهنده باید متعهد به تحویل ملک باشد و موعد تسلیم نیز فرا رسیده باشد. اگر موعد تحویل ملک مشخص باشد (مثلاً ۳۰ بهمن ماه) و آن موعد فرا نرسیده باشد، امکان طرح دعوی الزام به تحویل ملک وجود ندارد. در مواردی که تعهد به تحویل ملک فوری و بدون موعد مشخص باشد، انتقال‌گیرنده می‌تواند بلافاصله پس از انتقال ملک، دعوی الزام به تحویل را مطرح کند.

با رعایت این شرایط، خواهان می‌تواند با اطمینان بیشتری دعوی الزام به تحویل ملک را در دادگاه مطرح کرده و از حقوق خود دفاع کند.

مراحل و نحوه طرح دعوای الزام به تحویل ملک

برای موفقیت در دعوی الزام به تحویل ملک، رعایت مراحل و مقررات خاصی الزامی است. در صورتی که شرایط مورد نیاز وجود داشته باشد، انتقال‌گیرنده می‌تواند برای اجبار انتقال‌دهنده به تحویل ملک، اقدام به طرح دعوا نماید. مراحل اصلی طرح این دعوی به شرح زیر است:

۱. ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا

ابتدا، انتقال‌گیرنده به عنوان خواهان باید در سامانه احراز هویت ثنا ثبت‌نام کند. این کار می‌تواند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا از طریق وب‌سایت sana.adliran.ir انجام شود.

۲. تنظیم دادخواست

در مرحله بعد، خواهان باید دادخواست خود را تنظیم کند. به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی این دعوی، توصیه می‌شود از مشاوره یک وکیل متخصص استفاده شود تا اطمینان حاصل شود که دادخواست به‌طور صحیح و کامل تنظیم شده است.

۳. ثبت دادخواست

پس از تنظیم دادخواست، خواهان باید با مدارک و اسناد لازم به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را ثبت کند. در بخش بعدی به بررسی مدارک مورد نیاز برای طرح دعوی الزام به تحویل ملک خواهیم پرداخت.

۴. ارجاع دادخواست به دادگاه صالح

پس از ثبت دادخواست، آن به شعبه دادگاه صالح ارجاع داده می‌شود و وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می‌گردد.

۵. صدور و اجرای حکم

در صورتی که دادگاه شرایط لازم برای دعوی الزام به تحویل ملک را تایید کند، حکم به نفع خواهان صادر می‌شود. پس از قطعیت حکم، این رای از طریق اجرای احکام دادگاه بدوی قابل اجرا خواهد بود.

مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به تحویل ملک

برای اینکه دادخواست خواهان در دعوی الزام به تحویل ملک پذیرفته شود و به صدور رای به نفع وی منجر گردد، علاوه بر رعایت شرایط و مقررات، ارائه مدارک خاصی نیز ضروری است. این مدارک باید به دادگاه رسیدگی‌کننده ارسال شود. مدارک مورد نیاز عبارتند از:

• کارت ملی خواهان یا دسترسی به شماره ملی وی
• مبایعه‌نامه و سند رسمی انتقال ملک: اگر سند رسمی تنظیم شده باشد، باید ارائه گردد. اما در مورد املاک قولنامه‌ای، مبایعه‌نامه کافی است.
• فیش واریز یا مدارک دیگر مبنی بر پرداخت ثمن قرارداد: مدارکی که نشان‌دهنده پرداخت ثمن قرارداد توسط انتقال‌گیرنده باشد.

نکته مهم این است که در مرحله ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، نسخه اسکن شده این مدارک ارسال می‌شود. بنابراین، خواهان موظف است تا اصل مدارک را در جلسه اول دادرسی به دادگاه ارائه نماید.

هزینه طرح دعوی الزام به تحویل مبیع

برای ثبت و ارجاع دادخواست دعوی الزام به تحویل ملک، خواهان باید هزینه‌های مربوطه را پرداخت کند. پس از پرداخت این هزینه‌ها، دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه صالح ارسال می‌شود. در ادامه، هزینه‌های مختلف مرتبط با این دعوی را بررسی می‌کنیم.

۱. هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین هزینه‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. هزینه ثبت دادخواست و هزینه تایپ دادخواست جزء هزینه‌های اصلی این بخش محسوب می‌شود.

۲. هزینه دادرسی

از آنجا که دعوی الزام به تحویل ملک، چه قولنامه‌ای و چه سنددار، یک دعوی مالی محسوب می‌شود، خواهان باید هزینه دادرسی دعاوی مالی را نیز بپردازد. این هزینه بر اساس قیمت منطقه‌ای ملک محاسبه می‌شود:

• اگر قیمت منطقه‌ای ملک تا ۲۰ میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی ۲.۵ درصد از قیمت منطقه‌ای است.
• اگر قیمت منطقه‌ای ملک بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی ۳.۵ درصد از قیمت منطقه‌ای ملک خواهد بود.

الزام به تحویل ملک قولنامه ای

در حال حاضر، بیشتر املاک با سند رسمی معامله می‌شوند و انتقال این املاک از طریق تنظیم سند رسمی در دفترخانه‌ها انجام می‌گیرد. با این حال، در برخی مناطق کشور هنوز املاک قولنامه‌ای وجود دارد و مالکان از گرفتن سند رسمی برای این املاک خودداری می‌کنند. در این موارد، این سوال مطرح می‌شود که آیا دعوی الزام به تحویل ملک قولنامه‌ای در دادگاه مورد پذیرش قرار می‌گیرد یا خیر؟

پاسخ این سوال مثبت است. قولنامه‌ای که توسط طرفین امضا شده و شرایط قانونی را دارا باشد، به عنوان سند عادی معتبر است و اعتبار قانونی دارد. بنابراین، دعوی الزام به تحویل ملک قولنامه‌ای نیز همانند دعوی مبتنی بر سند رسمی، در دادگاه پذیرفته می‌شود.

به این ترتیب، در صورتی که شرایط عمومی و اختصاصی دعوی الزام به تحویل ملک قولنامه‌ای، که قبلاً بررسی شد، وجود داشته و موعد تسلیم ملک فرا رسیده باشد، خریدار ملک قولنامه‌ای نیز می‌تواند اقدام به طرح دعوی الزام به تحویل ملک نماید.

الزام به تحویل ملک مشاع

تحویل ملک مشاع یکی از موضوعات پیچیده در حقوق مدنی است که نیاز به درک دقیق و رعایت نکات قانونی دارد. بر اساس ماده ۳۵۰ قانون مدنی، مبیع می‌تواند به صورت مفروز یا مشاع، و یا به طور کلی از شیء متساوی‌الاجزاء باشد. همچنین، مبیع می‌تواند به صورت کلی فی‌الذمه باشد. برای درک بهتر این موضوع، لازم است که تفاوت‌های میان مفروز و مشاع را بدانیم.

در اموال مفروز، تنها یک مالک وجود دارد که به‌طور کامل مالکیت مال را داراست. در مقابل، مال مشاع به اموالی اطلاق می‌شود که بیش از یک نفر در آن شراکت دارند و سهم هر شریک در تمامی اجزاء مال منتشر است. به عبارتی دیگر، هیچ کدام از شرکا نمی‌توانند بدون رضایت دیگران، مالکیت بخشی از مال را به‌صورت جداگانه مطالبه کنند.

مالکیت مشاع مشکلات و چالش‌های خاص خود را دارد، از جمله مسائل حقوقی و اقتصادی. این مشکلات می‌توانند در مواردی که مالکان اهل مذاکره و توافق هستند، حل و فصل شوند. با این حال، در بسیاری از موارد نیاز به مراجعه به دادگاه و تنظیم دعوی برای حل اختلافات وجود دارد.

الزام به تحویل ملک پیش فروش

در موضوع الزام به تحویل ملک پیش فروش، نکات مهمی وجود دارد که لازم است در نظر گرفته شوند. در ایران، قرارداد پیش فروش آپارتمان به دلیل شرایط مسکن و عرف جامعه، توجه خاصی را به خود جلب کرده است. افرادی که انتخاب می‌کنند که ملک خود را از طریق این نوع قرارداد به فروش برسانند، دلایل خاص خود را دارند.

قانونگذار، حقوقی و شرعی برای قرارداد پیش فروش منعی در نظر نگرفته است، اما در مواردی ممکن است شرایطی پیش بیاید که فروشنده نتواند به موقع ملک را تحویل دهد یا حتی شرایط کامل تحویل آن را به خریدار فراهم نسازد. اینگونه شرایط ممکن است برای خریدار نیز رخ دهد، که او نتواند مبلغ خرید ملک را که به عنوان ثمن معامله تعیین شده است، پرداخت کند.

باید توجه داشت که طبق قوانین و مقررات و عرفی که در زمینه معاملات املاک وجود دارد، معامله تا زمانی که فروشنده ملک را به طور کامل به خریدار تحویل ندهد، ناقص است و فروشنده به طور کامل به قرارداد عمل نکرده و اجرای تعهدات باقیمانده اش را انجام نداده است. لذا، فروشنده تنها زمانی به تعهدات خود کامل عمل می‌کند که ملک را به طور کامل به خریدار تحویل دهد.

ارکان دعوای الزام به تحویل مبیع

دعوی الزام به تحویل ملک دارای ارکان مشخصی است که برای موفقیت در این دعوی باید به آن‌ها توجه داشت. در ادامه به بررسی این ارکان می‌پردازیم و نکات کلیدی را توضیح می‌دهیم:

1. وجود قرارداد بیع میان خریدار و فروشنده

برای اینکه دعوی الزام به تحویل ملک معتبر باشد، باید قراردادی تحت عنوان بیع بین خریدار و فروشنده وجود داشته باشد. بر اساس ماده ۳۳۸ قانون مدنی، بیع به معنای انتقال مالکیت عین به عوض معلوم است. این قرارداد پس از توافق بین فروشنده و مشتری، به‌صورت قانونی پذیرفته می‌شود. بنابراین، در صورتی که رابطه حقوقی میان فروشنده و خریدار به‌صورت بیع نباشد، دعوی تحویل ملک نتیجه‌ای نخواهد داشت.

2. صحت عقد بیع

عقد بیع باید به‌درستی و با رعایت قوانین منعقد شود. هرگونه نقص یا اشتباه در انعقاد عقد بیع می‌تواند به بطلان آن منجر شود. در صورتی که بیع به دلایلی مانند اقاله، انفساخ یا فسخ منحل شود، دعوی الزام به تحویل ملک قابل طرح نخواهد بود. همچنین، عقد بیعی که به‌طور صحیح منعقد نشده باشد، اثری در تملک ندارد و ملک باید به صاحب اصلی بازگردانده شود.

3. نظر قضات درباره دعوی الزام به تحویل

در صورت وجود سند رسمی، مشکلات قضایی و حقوقی کمتری به وجود خواهد آمد. برخی از قضات بر اساس قانون مدنی معتقدند که الزام به تحویل ملک باید بر مبنای عقد بیع صحیح و قانونی باشد. در مقابل، تعدادی دیگر از قضات به مقررات قانون ثبت توجه داشته و بر این باورند که برای پذیرش دعوی الزام به تحویل ملک، سند و مدارک باید در دفتر اسناد رسمی ثبت شده باشد.

این تفاوت دیدگاه‌ها باعث می‌شود که در دادگاه‌ها نتایج متفاوتی به دست آید. برخی قضات اسناد عادی را معتبر می‌دانند و بر اساس مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۳۳۸، ۳۳۹ و ۳۶۲ قانون مدنی حکم صادر می‌کنند، در حالی که برخی دیگر با توجه به مواد ۲۲، ۴۶، ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت برای اسناد عادی اعتباری قائل نیستند.

روش های پیگیری الزام به تحویل مبیع

1. بر اساس مواد ۴۶، ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت، این روش به طور گسترده‌ای در جامعه پذیرفته شده است. طبق این روش، شخصی که قصد دارد دعوی الزام به تحویل مبیع را پیگیری کند، باید اثبات کند که سند رسمی مالکیت مال مذکور در اختیار او است. به عبارت دیگر، اگر مبایعه‌نامه یا قولنامه‌ای بین طرفین تنظیم شده باشد، خریدار موظف است قبل از طرح دعوی الزام به تحویل، ابتدا دعوی الزام به تنظیم سند رسمی مالکیت را ارائه دهد.
2. بر اساس مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۳۳۸، ۳۳۹ و ۳۶۲ قانون مدنی، این روش به وجود مبایعه‌نامه و قولنامه وزن قانونی می‌دهد و دعوی الزام به تحویل مبیع را با وجود این اسناد قبول می‌کند.

‼️ مقالات املاک | فرابلاگ ، مجله تخصصی برای آموزش مشاوران املاک