عین و منفعت در اموال به چه معناست ؟✔️

عین و منفعت در اموال به چه معناست ؟✔️

اموال مادی در یک تقسیم بندی به عین و منفعت تقسیم می‌شوند. بنابراین عین در مقابل منفعت قرار می‌گیرد و بدین شکل تعریف می‌شود:
آن دسته از اموال که قابل رویت و مشاهده و لمس باشند.
حال با توجه به این که عین در مقابل منفعت است، به راحتی می‌توان منفعت را نیز بدین صورت تعریف کرد:
چیزی که به تدریج از اعیان حاصل می‌شود و مستقیما قابل لمس نیست.

در ادامه تعریف کامل‌تری از عین و منفعت و اقسام عین و منفعت ارائه خواهیم داد. اطلاع از ماهیت و اقسام اعیان و منافع در جامعه امروزی و برای انجام معاملات ملکی و … امر مهمی تلقی می‌شود. پس اگر نمی‌دانید عین و منفعت به چه معناست و با اقسام آن ها آشنایی ندارید، مطالعه این مقاله می‌تواند اطلاعات زیادی در اختیارتان بگذارد.

عین چیست؟

اگر بخواهیم تعریف جامع و کاملی از عین ارائه دهیم باید بگوییم عین عنوانی است که وجود خارجی دارد و با یکی از حواس انسان مانند حس لامسه قابل درک است. به طور مثال خانه، باغ، زمین از جمله اعیان هستند.

پس هر چیزی که به طور ذاتی در عالم خارج تحقق داشته و قابل تشخیص باشد یک عین به شمار می‌آید. عین یا جزئی است یا کلی؛ عین جزئی به یک شی دلالت دارد مانند این کتاب اما عین کلی همانطور که از عنوانش پیداست صدق بر کثیر دارد مانند کتاب حقوقی.

انواع عین

قانونگذار در قانون به سه نوع شایع از انواع عین اشاره کرده است؛

1. عین معین: عین معین آن عینی است که در عالم خارج مشخص باشد و حد و حدود و ابعاد آن به طور کامل تعیین شده باشند به طوری که بتوان به آن ها اشاره کرد. عین معین، عین خارجی و عین شخصی نیز نامیده می‌شود و خود بر دو نوع مفروز و مشاع تقسیم می‌شود.

عین معین مفروز آن عینی است که مالکیت آن منحصرا به یک فرد تعلق داشته باشد و عین معین مشاع عینی است که مالکیت آن به طور مشارکتی با چند نفر باشد. درست مانند املاک مفروز و مشاع.

2. عین کلی فی الذمه (کلی): عینی است که صادق بر افراد عدیده باشد. به عبارت دیگر عین کلی فی الذمه مالی است که در عالم واقع بر افراد زیادی با اوصاف، مقدار و جنس مشخص صدق می‌کند. این نوع از عین بیشتر در تعهدات مورد توجه قرار می‌گیرد به طور مثال تعهد تحویل یک واحد آپارتمان.

البته معامله عین کلی یا همان عین کلی فی الذمه تنها زمانی صحیح است که کلیات آن به طور کامل و جزئیات آن نیز تا حدودی مشخص باشد. فرضا در مثال گفته شده، متراژ آپارتمان و طبقه آن و منطقه‌ای که آپارتمان در آن ساخته شده است باید کاملا مشخص باشند و جزئیات مثل نمای آپارتمان یا نوع دکوراسیون واحد معامله شده نیز تا حدودی تعیین شوند.

3. کلی در معین (در حکم عین معین): مقدار معینی از شی متساوی الاجزاء، کلی در معین است. مثلا فرض کنید شخصی یک قطعه زمین خود را به بخش های کوچک‌تر تفکیک کرده است. همانطور که می‌دانید در تفکیک املاک تمام اجزاء باید ویژگی های یکسان داشته باشند. حال هر جزء از اجزای یکسان این قطعه زمین حکم کلی در معین را خواهند داشت.

منفعت چیست؟

پس از تعریف عین در عین و منفعت نوبت به تعریف منفعت و معرفی انواع آن می‌رسد. منفعت همان ثمره مال است که به تدریج از مال حاصل می‌شود بدون این که باعث کاهش عین مال شود. برای این که بتوانید بهتر این قضیه را درک کنید، قرارداد اجاره را در نظر بگیرید که در آن مالکیت اصل مال با موجر است اما مستاجر اجازه بهره‌مندی از منفعت مال و سکونت در آن ملک را دارد. در این حالت مستاجر از ثمره و منفعت مال استفاده می‌کند بدون این که در اصل مال تغییری رخ دهد یا مثلا متراژ آن کاهش یابد.

انواع منفعت

در علم حقوق از منفعت مال به نماآت یاد می‌شود. نماآت و منافع مطابق با قانون به دو دسته تقسیم می‌شوند؛

1. منافع متصل: منافع متصل آن دسته از منافع هستند که همراه خود مال اند. مثلا زمانی که فردی یک راس بُز خود را اجاره می‌دهد، اجاره گیرنده می‌تواند همراه با خود بُز از شیر آن نیز استفاده کند و مالک اصلی حیوان نمی‌تواند شرط کند که اجاره گیرنده حق استفاده از شیر آن را ندارد و چنین ادعایی از ریشه باطل است.
2. منافع منفصل: منفعت منفصل منفعت جدا از مال و خارج از وجود عین و اصل مال است. مثلا ارزش مادی یک شی که به مرور زمان بیشتر می‌شود، منفعت آن شی است اما هیچ ربطی به اصل آن ندارد.

شرایط معامله عین و منفعت

همه ما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره عین و منفعت هستیم تا بتوانیم راحت‌تر معامله کنیم. بنابراین در کنار اطلاع از چیستی عین و منفعت و انواع آن اطلاع از شرایط معامله آن ها نیز حائز اهمیت است. تفاوتی ندارد مورد معامله شما عین یک مال باشد (مثلا خرید خانه) یا منفعت آن مال (مثلا اجاره‌ی خانه) در هر صورت این مال باید واجد شرایط زیر باشد تا معامله واقع شود.

این شرایط عبارتند از: مالیت داشتن، عقلایی بودن منفعت، مشروع بودن منفعت، مقدور التسلیم بودن، معلوم و معین بودن، قابل انتقال بودن، مملوک بودن، موجود بودن، مشروع بودن. در نتیجه معامله بر سر عین و منفعت زمانی صحیح است که مورد معامله که عین یا منفعت است واجد شرایط گفته شده باشد.

و کلام آخر اینکه

اگر در معاملات خود به دلیل بی اطلاعی از مقوله عین و منفعت و یا پیچیدگی نسبی این دو دچار مشکل شده اید و در پی یافتن راه حل برای مشکل خود هستید، ما به شما استفاده از مشاوره های حقوقی املاک مجموعه فراملک را پیشنهاد می‌کنیم.

‼️ مقالات املاک | فرابلاگ ، مجله تخصصی برای آموزش مشاوران املاکمنظور از عین و منفعت در اموال چیست؟