دادخواست تامین دلیل ایجاد تغییر در نماآت و آپارتمان ⚖️

طرح دادخواست تامین دلیل تغییرات در نماآت و آپارتمان

در بسیاری از ساختمان‌ها، زمانی که یکی از مالکان یا ساکنان بدون اجازه اقدام به بازسازی یا تغییر در نمای بیرونی ساختمان می‌کند، سایر ساکنان با مشکلات حقوقی و اختلافات جدی مواجه می‌شوند. در چنین مواردی، دادخواست تامین دلیل تغییر در نماآت به‌عنوان یک ابزار قانونی کارآمد، به افراد این امکان را می‌دهد تا پیش از طرح دعوی اصلی، شواهد مربوط به تغییرات غیرمجاز را به‌صورت رسمی ثبت و مستندسازی کنند. این اقدام به‌ویژه زمانی اهمیت دارد که آثار تغییرات ممکن است به‌مرور زمان از بین برود یا دست‌کاری شود.

تامین دلیل تغییر در آپارتمان یا تغییرات انجام‌شده در فضاهای اختصاصی و مشاع ساختمان، تنها محدود به نمای بیرونی نیست. گاهی اوقات یکی از واحدها اقدام به تغییراتی در تراس، پنجره‌ها، درب ورودی یا حتی حیاط مشترک می‌کند که از نظر سایر مالکان، تجاوز به حقوق مشاع و برخلاف توافقات مجتمع محسوب می‌شود. در این شرایط، ثبت وضعیت موجود توسط کارشناس رسمی دادگستری می‌تواند مبنای محکمی برای پیگیری قانونی باشد.

در بسیاری از موارد، ساکنان به اشتباه تصور می‌کنند که برای مقابله با این تغییرات باید مستقیماً شکایت کنند؛ در حالی‌که تامین دلیل در دعاوی ساختمانی، اقدامی ساده‌تر و سریع‌تر است که در مراجع حقوقی همچون شورای حل اختلاف قابل پیگیری می‌باشد. این فرآیند، صرفاً برای حفظ مدارک و مستندات انجام می‌شود و نیازی به طرح دعوای فوری ندارد.

به همین دلیل، آشنایی با مراحل و شرایط طرح دادخواست تامین دلیل در مواردی مانند تغییر در نمای ساختمان، تغییرات داخلی واحدها یا ایجاد مزاحمت‌های ناشی از ساخت‌وساز بدون مجوز، برای تمامی مالکان، مستأجران و حتی مشاوران املاک ضروری است. استفاده صحیح از این ابزار می‌تواند از بروز بسیاری از اختلافات حقوقی پیشگیری کند.

در این مقاله، به‌صورت جامع و کاربردی به بررسی ابعاد مختلف تامین دلیل در تغییرات ساختمانی می‌پردازیم؛ از تعریف و کاربرد آن گرفته تا مراحل قانونی، مدارک لازم و نکات مهمی که باید پیش از ثبت دادخواست در نظر گرفته شود.

🔹 تامین دلیل چیست؟

«تامین دلیل» یکی از نهادهای مهم و کاربردی در آیین دادرسی مدنی است که به افراد اجازه می‌دهد پیش از آغاز یا هم‌زمان با اقامه دعوی، دلایل و مستندات خود را از طریق مراجع رسمی جمع‌آوری و ثبت کنند. این ابزار، زمانی به‌کار می‌رود که احتمال از بین رفتن یا تغییر شواهد در آینده وجود داشته باشد؛ مانند زمانی‌که یکی از واحدهای آپارتمان، بدون هماهنگی با سایر مالکان یا مدیر ساختمان، اقدام به ایجاد تغییر در نمای ساختمان (نماآت) می‌کند.

در چنین شرایطی، ممکن است بعد از مدتی وضعیت تغییر کرده یا تخلف انجام‌شده پنهان یا بازسازی شود و شاکی نتواند در دادگاه آن را اثبات کند. در اینجا، دادخواست تأمین دلیل به کار می‌آید. با تنظیم این دادخواست، مرجع قضایی موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌دهد تا با حضور در محل، وضعیت را بررسی کرده و گزارش مکتوب و رسمی تهیه کند. این گزارش بعداً می‌تواند در پرونده‌های قضایی نظیر «الزام به اعاده به وضع سابق»، «جلوگیری از ادامه تصرف» یا «مطالبه خسارت» به‌عنوان سند قابل استناد استفاده شود.

تأمین دلیل، ماهیتی مستقل از دعوی دارد. یعنی حتی اگر شاکی در آن لحظه قصد اقامه دعوی نداشته باشد، صرفاً برای حفظ شواهد می‌تواند آن را مطرح کند. این موضوع در پرونده‌هایی مانند تامین دلیل تغییر در آپارتمان یا مشاعات ساختمان اهمیت زیادی دارد.

🔹 چرا تامین دلیل در تغییرات نما و آپارتمان اهمیت دارد؟

ساختمان‌های مسکونی و آپارتمان‌ها دارای قوانین و مقررات خاصی هستند که در قالب سند رسمی، اساسنامه، توافق‌نامه‌های مجتمع، یا قانون تملک آپارتمان‌ها مشخص شده‌اند. یکی از اصول مهم در این فضاها، لزوم هماهنگی با سایر ساکنان در خصوص هرگونه تغییر در بخش‌های مشترک یا نمای بیرونی ساختمان است. حال اگر فردی بدون مجوز، اقدام به تغییر در نما، نصب حفاظ، جابجایی پنجره‌ها، ساخت سایه‌بان، رنگ‌آمیزی غیراستاندارد یا حتی نصب تابلو تبلیغاتی کند، این اقدام می‌تواند منجر به بروز اختلافات جدی بین ساکنان شود.

در چنین شرایطی، تامین دلیل تغییر در نماآت ساختمان ابزاری مهم برای اثبات تخلف است. بدون وجود سند رسمی و معتبر، ممکن است مالک یا مدیر ساختمان نتواند در دادگاه ثابت کند که تغییرات چه زمانی، توسط چه کسی و به چه صورتی انجام شده است. همچنین برخی تغییرات ممکن است به مرور زمان با اصلاح یا پوشش جدید، از دید خارج شوند. بنابراین اقدام سریع برای ثبت وضعیت موجود، می‌تواند نقش حیاتی در حفظ حقوق افراد داشته باشد.

از سوی دیگر، استفاده از تأمین دلیل، فرآیند رسیدگی به اختلاف را هم ساده‌تر و مستدل‌تر می‌کند. قاضی با استناد به گزارش کارشناس، می‌تواند راحت‌تر در مورد تخلف، میزان خسارت یا لزوم اعاده به وضعیت سابق تصمیم بگیرد.

🔹 مراحل دادخواست تامین دلیل برای تغییرات در نماآت و آپارتمان

برای طرح دعوای تأمین دلیل در خصوص تغییرات انجام‌شده در نمای ساختمان یا فضای داخلی آپارتمان، متقاضی باید مراحل زیر را طی کند:

♦️ تنظیم دادخواست رسمی
دادخواست باید در برگه مخصوص دادخواست‌نویسی تنظیم شده و به شورا یا دادگاه ارائه شود. در عنوان دادخواست، موضوع «تأمین دلیل در خصوص تغییرات غیرمجاز در نماآت» یا «تغییرات انجام‌شده در آپارتمان» ذکر می‌شود.

♦️ ارائه مشخصات ملک و طرف مقابل
آدرس دقیق ساختمان، واحد مورد نظر، مشخصات مالک یا فردی که تغییرات را انجام داده، باید به صورت دقیق قید شود.

♦️ ارائه مستندات اولیه
مانند عکس، فیلم، مکاتبات، اظهارات دیگر ساکنان یا گزارش مدیر ساختمان. اگر ملک مشاع باشد، لازم است مدارک مالکیت نیز ضمیمه گردد.

♦️ ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری
شورا یا دادگاه، پس از بررسی اولیه، موضوع را برای بازدید حضوری و گزارش کارشناسی به کارشناس رسمی مربوطه ارجاع می‌دهد.

♦️ بازدید و تنظیم گزارش کارشناسی
کارشناس با حضور در محل ملک، وضعیت را ثبت کرده، توضیح می‌دهد چه تغییراتی انجام شده، تأثیر آن‌ها بر مشاعات یا دیگر املاک چیست، و آیا این تغییرات قانونی یا مجاز هستند یا خیر.

♦️ تحویل گزارش به مرجع قضایی یا متقاضی
گزارش تنظیم‌شده به مرجع قضایی یا متقاضی ارائه می‌شود تا در صورت نیاز، در دعوای اصلی مورد استفاده قرار گیرد.

این مراحل ممکن است در شورای حل اختلاف محل ملک انجام شوند، مگر اینکه موضوع به تشخیص قاضی نیاز به بررسی توسط دادگاه عمومی حقوقی داشته باشد.

🔹 نکات مهم حقوقی برای طرح دادخواست تامین دلیل تغییر در نماآت و آپارتمان

✳️ هر فرد ذی‌نفع می‌تواند دادخواست بدهد
صرف‌نظر از این‌که شخص مالک است یا مدیر ساختمان، هر فردی که از تغییرات زیان‌دیده یا نگران تضییع حقوق است، می‌تواند دادخواست بدهد.

✳️ لزومی به داشتن وکیل نیست، ولی توصیه می‌شود
دادخواست تأمین دلیل پیچیدگی زیادی ندارد، ولی داشتن وکیل می‌تواند در تنظیم درست دادخواست و ارائه مدارک مفید باشد.

✳️ فرصت‌طلبی از تأخیر نکنید
در مواردی که احتمال اصلاح یا تخریب تغییرات وجود دارد (مثلاً ساخت غیرمجاز روی پشت‌بام)، تأخیر می‌تواند موجب از بین رفتن امکان اثبات شود.

✳️ هزینه کارشناسی معمولاً بر عهده خواهان است
هزینه ارجاع به کارشناس توسط خواهان پرداخت می‌شود و در صورت اثبات تخلف، می‌توان این هزینه را در دعوی اصلی از متخلف مطالبه کرد.

✳️ گزارش کارشناس در تأمین دلیل سند رسمی است
این گزارش حتی اگر به دعوی اصلی منتهی نشود، می‌تواند به‌عنوان یک سند رسمی مورد استفاده قرار گیرد، به‌ویژه در مواردی که شخص بخواهد از ادامه تغییرات جلوگیری کند یا دستور توقف عملیات را از دادگاه بگیرد.

قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ در خصوص دادخواست تامین دلیل ایجاد تغییرات در نماآت و آپارتمان

⚖️ ماده ۱۴۹ ـ در مواردی که اشخاص ذی نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می توانند از دادگاه درخواست تامین آنها را بنمایند. مقصود از تامین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از اینگونه دلایل است.

⚖️ ماده ۱۵۰ ـ درخواست تامین دلیل ممکن است درهنگام دادرسی و یا قبل از اقامه دعوا باشد.

⚖️ ماده ۱۵۱ ـ درخواست تامین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیرباشد:
۱ ـ مشخصات درخواست کننده و طرف او .
۲ ـ موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود.
۳ ـ اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است.

⚖️ ماده ۱۵۲ ـ دادگاه طرف مقابل را برای تامین دلیل احضار می نماید ولی عدم حضور او مانع ازتامین دلیل نیست. در اموری که فوریت داشته باشد دادگاه بدون احضار طرف اقدام به تامین دلیل می نماید .

⚖️ ماده ۱۵۳ ـ دادگاه می تواند تامین دلیل را به دادرس علی البدل یا مدیر دفتر دادگاه ارجاع دهد. مگر در مواردی که فقط تامین دلیل مبنای حکم دادگاه قرار گیرد در این صورت قاضی صادرکننده رای باید شخصا اقدام نماید یا گزارش تامین دلیل موجب وثوق دادگاه باشد .

⚖️ ماده ۱۵۴ ـ درصورتی که تعیین طرف مقابل برای درخواست کننده تامین دلیل ممکن نباشد، درخواست تامین دلیل بدون تعیین طرف پذیرفته و به جریان گذاشته خواهدشد.

⚖️ ماده ۱۵۵ ـ تامین دلیل برای حفظ آن است و تشخیص درجه ارزش آن در موارد استفاده، با دادگاه می باشد.

‼️ دانلود رایگان نمونه عریضه ها و دادخواست های حقوقی

‼️ دانلود رایگان از طریق کانال تلگرام